Usporava tempo grinfild investicija

29.04.2008. / 8:20

BANJALUKA, U BiH bi se ove godine, sudeći prema rezultatima iz prvog tromjesečja, mogla značajno smanjiti vrijednost inostranih grinfild investicija u odnosu na prošlu godinu kada su dostigle rekordni nivo.
 
U BiH su, prema podacima Agencije za unapređenje stranih ulaganja (FIPA), u prvom kvartalu zabilježena “ulaganja na ledini” u vrijednosti od 70 miliona KM, što čini tek šest odsto prošlogodišnjeg obima grinfild investicija.
Grinfild je specifična vrsta investicije koja počinje bez postojanja prethodne infrastrukture, ali u širem smislu se odnosi i na dolazak novih tehnologija, iskustava i znanja.
U prva tri mjeseca ove godine zabilježena su tek četiri takva ulaganja – hrvatskog koncerna “Agram” u “Bosna Sunce osiguranje” (30 miliona KM), slovenačkog “Cimosa” u fabriku u Zenici 21,7 miliona, poljske firme “Stolarz Gabi” u gradišku “Ingu” 17,6 miliona, te britanske manekenke Jane But u mostarsku agenciju “Adriatic Yachting” (680.000 KM).
Haris Bašić, direktor FIPA, smatra, da će narednih mjeseci, ipak, doći do povećanja nivoa grinfilda i drugih oblika ino-ulaganja na približno prošlogodišnji nivo. Da bi se to ostvarilo, ističe, neophodno je da FBiH napravi iskorak u procesu privatizacije i izgradnji novih elektroenergetskih objekata.
“Ukoliko se to desi, BiH bi u 2008. mogla čak preći magičnu cifru od dvije milijarde evra ukupnih stranih investicija što bi nas ponovo svrstalo u red zemalja u regionu s najviše investicija po glavi stanovnika i njenim učešćem u bruto društvenom proizvodu”, kaže Bašić, ocjenjujući da bi se u suprotnom ulaganja svela na oko milijardu evra.
U BiH je prošle godine zabilježeno rekordnih 3,2 milijarde KM ino-ulaganja, najviše zbog prodaje “Telekoma Srpske” kompaniji “Telekom Srbija” za 1,26 milijardi.
Međutim, pravo iznenađenje je predstavljalo učešće grinfilda sa 1,1 milijardu KM, što je čak 11 puta više nego 2006. godine. Kao najveći grinfild u 2007. evidentirano je ulaganje “Arcelor Mittala” u obnovu integralne proizvodnje u zeničkoj željezari od 234,8 miliona KM. Slijedi američki “Triland Devolepment” sa uloženih 80 miliona u izgradnju Trgovačkog centra “Alta” u Sarajevu, te “Hrvatskog telekoma” u “HT Mostar” (64,2 miliona). Gledajući po državama, najviše grinfild investicija je stiglo iz Švajcarske 261,9 miliona, zatim, Hrvatske, Slovenije i SAD.
Taj investicioni bum u FIPA ocjenjuju kao rezultat poboljšanja poslovnog ambijenta, prije svega skraćenja rokova i olakšavanja registracije firmi. To se, navode, posebno odnosi na Brčko distrikt, Zeničko-dobojski, Hercegovačko-neretvanski i dijelom Srednjobosanski kanton.
“RS je, takođe, nakon sprovođenja ‘giljotine propisa’ napravila značajan pomak u olakšavanju dobijanja dozvola u biznisu”, dodao je Bašić.
Kao drugi razlog navodi to što su kompanije iz Evropske unije odlučile da premjeste dio svoje tehnologije u BiH, s obzirom na to da naša država ima povoljne trgovačke sporazume sa zemaljama EU, Turskom, SAD, Australijom i Kanadom.
“Procijenili su da kad naprave fabriku u BiH mogu izvoziti na tržište od 600 miliona stanovnika bez carinskih opterećenja”, istakao je Bašić. Nezavisne n.