Krivokuća: Pravi trenutak za Post Banku

20.03.2009. / 11:03

BANJALUKA, Ovo je pravi momenat za osnivanje Post Banke, i Pošte Srpske i Vlada Republike Srpske trebale bi da intenziviraju realizaciju samog projekta, kako bi on što prije zaživio, kaže za CAPITAL.ba Jasminka Krivokuća, generalni direktor „Pošta Srpske“. „Pošte Srpske“ su dodaje Krivokuća, u 2008 godini zabilježile rast prihoda za 11 %, a naredni period je određen za finalizaciju investicija započetih u prošloj godini.

CAPITAL.ba: Kako su Pošte Srpske završile poslovnu 2008. godinu?

KRIVOKUĆA: Nakon dužeg perioda, u nastojanju da kroz brojne aktivnosti, te puno angažovanje ukupnog proizvodnog potencijala obezbijede funkcionisanje, razvoj i unapređenje poslovnog sistema, „Pošte Srpske“ su, prema podacima iznesenim u godišnjem izvještaju, blizu stanja ravnoteže između prihoda i rashoda poslovanja.
U protekloj,  2008. godini, zabilježeno je povećanje prihoda za 11%, ali je to još uvijek nedovoljno za samostalnu finansijsku održivost Preduzeća.
Poznato je da smo od Telekoma primali 10 godina 5% finansijskih sredstava, od ukupnog prihoda Telekoma,  koja su bila namijenjena isključivo za investicije. Ta obaveza istekla je zaključno sa 1. 07. 2007. godine, i od tada se Pošte Srpske oslanjaju na vlastite snage.
Iako, su Pošte Srpske,  tokom tih 10 godina dobijale sredstava koja su bila značajna, jer je Telekom Srpske doživio svoj uspon zadnje 4 godine prije isteka obaveze, ipak, to je bio kratak period za postizanje finansijske stabilnosti Pošta Srpske. U to vrijeme, ulagalo se u  loše investicione projekte, bez postojećeg elaborata za njihovu ekonomsku opravdanost. Neki od tih, loših investicionih ulaganja, na koja su ta sredstva potrošena, su Halo centar, Info kiosk, izgradnje i kupovine građevinskih i poslovnih objekata i kupovine stanova, što je i glavna služba revizije, zaključno sa 2004. godinom, konstatovala u revizorskom izvještaju.
Oslanjajući se na vlastite izvore finansiranja, te  ujedno poslujući sa naslijeđenim obavezama i troškovima, Preduzeće je, u protekle dvije godine, dobrom strategijom poslovne politike, uspjelo  da se  uvođenjem novih usluga i  održavanjem stalnog rasta fizičkog obima usluga, uz smanjenje troškova, približi stanju ravnoteže u poslovanju. Moramo istaći da, za ovu godinu, nedostaje oko 3,8 miliona KM, ne računajući sredstva amortizacije koja umanjuju ta nedostajuća sredstva.

CAPITAL.ba: Kakvi su poslovni planovi i očekivanja u ovoj godini?

KRIVOKUĆA: Kako je 2009. godina, zbog svjetske ekonomske krize, proglašena godinom štednje, Pošte Srpske u svom poslovanju neće pristupati velikim investicionim aktivnostima. Naredni period određen je za finalizaciju investicija započetih u prethodnoj 2008. godini.
U cilju obezbjeđenja dugoročne stabilnosti Pošta Srpske, poštujući mjere  ekonomske politike Vlade Republike Srpske, pristupićemo programu reorganizacije Preduzeća.
Očekujemo da će se veći prihodi ostvariti tek nakon usvajanja Zakona o pošti Republike Srpske, a na osnovu Konvencije Svjetskog poštanskog saveza. Usvajanje ovog Zakona omogućiće zaštitu rezervisnih poštanskih usluga, koje su isključivo pravo Javnih poštanskih operatera, što će direktno uticati i na povećanje prihoda Pošta Srpske po osnovu ovih usluga. Smatramo da će povećanje prihoda biti oko 2,5 miliona KM na godišnjem nivou, čime bi se, amortizovali gubici u većini neprofitabilnih pošta, te stvorila podloga za ekonomski održiv sistem.

CAPITAL.ba: Dokle se stiglo u realizaciji strateškog projekta -Post banka?

KRVOKUĆA: Da bi se pristupilo osnivanju Post Banke, sa većinskim državnim kapitalom, potrebno je, najprije, da Ministarstvo finansija pokrene izmjenu dva zakona koji regulišu ovu oblast.
Kako su se posljedice ekonomske krize odrazile i na bankarski sistem, u cilju ostvarivanja njegove održivosti, u evropskim razvijenim zemljama, ukazala se potreba za intervencijom države.
Iz tog razloga, Vlada Republike Srpske trebala bi da ima svoju entitetsku banku, sa većinskim državnim kapitalom,  čije bi  sjedište bilo u Republici Srpskoj .
Ovo je samo jedan od razloga zbog čega su Pošte Srpske prepoznale potrebu za postojanjem banke u Republici Srpskoj, sa većinskim državnim kapitalom.
Pošte Srpske, raširenom mrežom svojih objekata, u svim djelovima Republike Srpske, idealan su partner Vladi Republike Srpske, za ovaj projekat,  koja će kako Pošte Srpske, tako i za samu Republiku Srpsku, biti velika prekretnica u razvoju.
Mislim da je ovo pravi momenat za osnivanje Post Banke, i da bi Pošte Srpske i Vlada Republike Srpske trebale da inteziviraju realizaciju samog projekta, kako bi on što prije zaživio. Što se tiče Pošta, mi smo spremni za ovaj projekat, i u zavisnosti od intenziviranja aktivnosti Vlade Republike Srpske i njene zainteresovanosti, te poštovanjem zakonske procedure kod osnivanja, on bi se mogao okončati krajem 2009. godine

CAPITAL.ba: Koliko bi koštala takva investicija?

KRIVOKUĆA: Osnivački ulog je 7,5 mil. KM od strane Pošta i ostalo bi bio domaći kapital do 15 mil. koliko je obavezan kapital za osnivanje, a može i više, zavisno od potencijalnih ulagača.

CAPITAL.ba: Koliko kompletna finansijska i ekonomska kriza u zemlji i      okruženju može uticati na poslovanje Pošta Srpske?

KRIVOKUĆA: Finansijska kriza sigurno neće zaobići ni Pošte Srpske, obzirom da je njeno  poslovanje  usko povezano sa korisnicima naših usluga, te radom velikog broja privrednih subjekata. Ukoliko se kriza odrazi na naše korisnike, kao i na poslovanje određenih privrednih subjekata, istovremeno će se smanjiti i obim usluga koje su Pošte Srpske pružale njima.
Jedino rješenje za izlaz iz krize je formiranje Državne banke koja bi vodila politiku nižih kamatnih stopa, a sve u cilju održavanja i onako slabe privrede u Republici Srpskoj.

CAPITAL.ba: Koje su još novine u poslovanju Pošta Srpske?

KRIVOKUĆA: Na sastanku, održanom  11. februara 2009. godine u Banjaluci, pod pokroviteljstvom Post Juropa (PostEurop), na temu Nacionalni koordinator za Fond za kvalitet Svjetskog poštanskog saveza i UNEX sistema mjerenja kvaliteta,  riješen je i jedan od velikih problema sa kojim su se Pošte Srpske susretale u svom poslovanju.
Domaćin ovog sastanka bile su Pošte Srpske, a pokrovitelj Post Jurop (PostEurop), asocijacija poštanskih operatora Evrope.
Glavni cilj sastanka bio je donošenje dogovora o ravnopravnom načinu raspodjele sredstava, iz Fonda za kvalitet Svjetskog poštanskog saveza, svim javnim poštanskim operatorima  u Bosni i Hercegovini, te rješavanje pitanja Nacionalnog koordinatora za Fond za kvalitet SPS.
Naime, Svjetski poštanski savez formirao je Fond za kvalitet usluga za svaku zemlju posebno, a u svakoj zemlji članici Saveza imenovan je nacionalni koordinator kao lice koje je zaduženo za odobaravanje projekata.
Dužnost nacionalnog koordinatora u BiH, do pomenutog sastanka, vršio je gospodin Mensud Bašić, direktor BH Pošta d.o.o. Sarajevo, i on je, samim tim, u BiH bio jedini ovlašten za odobravanje projekata i odlučivanje o načinu korištenja raspoloživih sredstava. Samim tim, sredstva iz Fonda korištena su samo od strane BH Pošta, iako, na teritoriji BiH djeluju još dva ravnopravna javna poštanska operatora- Pošte Srpske a.d. Banja Luka i HP d.o.o. Mostar.
Na ovom sastanku smo potpisali zaključak da tu dužnost više ne obavlja Mensud Bašić, već tročlani Komitet  za Fond za kvalitet Svjetskog poštanskog saveza, koji je od početka ovog mjeseca preuzeo funkciju Nacionalnog koordinatora za Fonda za kvalitet za BiH.
Komitet se sastoji od tri člana, iz svakog javnog poštanskog operatora po jedan član. Ispred Pošta Srpske izabrana je Dragana Švraka,  Eduard Šakota ispred HP Mostara i Haris Kafedžić ispred BH Pošta. Post Jurop (PostEurop) zadužio je Regionalnog koordinatora Antonina Skribelita (Antonino Scribellito) da pruža tehničku pomoć u radu Komiteta, bez učešća u odlučivanju.
Zadatak Komiteta je predlaganje, razmatranje i odobravanje prijedloga projekata za finansiranje iz Fonda za kvalitet Svjetskog poštanskog saveza. Izglasavanje prijedloga projekata za finansiranje nije obavezujuće konsenzusom, mada će se posebno voditi računa o ravnomjernoj raspodjeli sredstava između sva tri javna poštanska operatora u BiH. Predviđeno je da svaki, od ova tri člana, bude presjedavajući jednu godinu, i da se nakon završenog mandata rotiraju. Za prvog predsjedavajućeg, čiji je mandat počeo 1. marta, izabrana je  Dragana Švraka iz Pošta Srpske.
Presjedavajući ovog Komiteta zadužen je da potpisuje konačne prijedloge projekata u ime sva tri javna poštanska operatera u BiH.
Rješavanje ovih pitanja bilo je neophodno radi postizanja ravnopravne raspodjele sredstava, u narednom periodu, između svih operatera što će dovesti do podizanja nivoa kvaliteta usluga svih poštanskih operatora u BiH.

CAPITAL.ba: Koliko vaše poslovanje otežavaju druge agencije koje takođe vrše poštanske usluge?

KRIVOKUĆA: Na području, koje pokrivaju Pošte Srpske, djeluju i drugi, privatni poštanski operatori, koji u skladu sa Zakonom o poštama BiH ne bi smjeli da obavljaju rezervisane poštanske usluge, jer za tu djelatnost ne posjeduju licencu od strane Agencije za poštanski saobraćaj BiH.
Agencija za poštanski saobraćaj, kao državni regulator poštanskog saobraćaja na teritoriji BiH, uz saglasnost Ministarstva komunikacija i transporta BiH, svim poštanskim operatorima, na osnovu uslova propisanih Zakonom o poštama BiH, daje ovlaštenje za rad, odnosno licencu, ali je može i ukinuti.
Kao još jedan problem nepoštovanja Zakona o pošti, rad je i pojedinih preduzeća, koja korespondenciju sa svojim korisnicima ne obavljaju putem javnih poštanskih operatora. Naime, pošiljke ovih preduzeća spadaju u grupu rezervisanih poštanskih usluga, ali njihov prenos vrše putem sopstvene kurirske službe.
Zato smo mi, kao jedini način da zaštitimo naše usluge, pokrenuli donošenje novog Zakona o pošti.
Rad kurirskih službi biće definisan u novom Zakonu o pošti , kako na nivou Republike Srpske, tako i na nivou BiH. U njemu će se definisti rezervisana poštanska usluga po aktima Svjetskog poštanskog saveza (pismonosne pošiljke do 1 kg i paketske do 10 kg), kao osnovna djelatnost Javnih poštanskih operatora. Ovi Zakoni omogućiće zaštitu rezervisanih poštanskih usluga, koje će moći pružati isključivo Javni poštanski operatori. (Zakoni su, kako smo već naveli,  u parlamentarnoj proceduri, kako u Narodnoj skupštini Republike Srpske, tako i u parlamentu BiH).
U svim evropskim zemljama, oblast poštanskih usluga definisana je zakonom i možemo reći da se i kod nas to trebalo regulisati, još 1997.godine, odmah po razdvajanju Telekoma i Pošte.
Znači, do sada je tržište poštanskih usluga bilo neuređeno, ali formiranje Agencije za poštanski saobraćaj i donošenjem Zakona o pošti, ova djelatnost konačno će biti zakonski regulisana tj. jasno će biti  definisano ko i kako može da obavlja djelatnosti u oblasti poštanskih usluga.
Donošenjem ovog Zakona zaštitićemo rezervisane poštanske usluge, koje će moći da obavlja isključivo Javni poštanski operator, i na taj način direktno obezbijediti povećanje prihoda Pošta Srpske po osnovu ovih usluga.

CAPITAL.ba: Pošte u velikom broju malih opština Republike Srpske imaju   svoje šaltere i ispostave koje su finansijske neisplative, na koji način vam može pomoći Vlada RS?

KRIVOKUĆA: Veliki problem za „Pošte Srpske“ i dalje predstavljaju neprofitabilne jedinice poštanske mreže koje proizvode gubitak, i samim tim utiču na rezultate poslovanja.
Kada bi se rukovodili čisto ekonomskom logikom tj. rentabilnosti u poslovanju pojedinih pošta, posebno u  južnom i istočnom dijelu Republike Srpske, mogli bismo odmah zatvoriti oko  60% pošta.
Iako, za Pošte Srpske nije ekonomski opravdano postojanje tih jedinica poštanske mreže, u cilju prisustva na cjeloj teritoriji Republike Srpske, mi nastojimo obezbijediti njihovu održivost.
Poštujući jedan od osnovnih principa javne poštanske službe, princip dostupnosti, Pošte Srpske su u obavezi da imaju svoje organizacione cjeline i u slučajevima kada njihovo postojanje nije rentabilno.
Zakon o Pošti i Konvencija Svjetskog poštanskog saveza ( BiH je sa Evropska unija potpisala Sporazum o stabilizaciji i pridruživanju, sredinom juna, 2008. godine. Tom prilikom, usaglašen je i niz zakonskih i drugih propisa sa propisima EU, u koje spadaju i propisi iz oblasti poštanskog saobraćaja) traže od države članice-entiteta, pokrivenost jedinica poštanske mreže na cjelokupnom području na kojem djeluje. U suprotnom, drugim operatorima, pruža se mogućnost da otvore svoje jedinice poštanske mreže, ukoliko država-entitet nije zainteresovana za držanje jedinica poštanske mreže u svim svojim dijelovima.
Kako bi prevazišli taj problem, inicirali smo da se kroz Zakon o pošti Republike Srpske, koji bi trebao biti predložen na narednom zasjedanju Narodne skupštine Republike Srpske, u članu 27 pomenutog Zakona, uvrsti i subvencija kojom bi se pokrili gubici nastali nerentabilnim poslovanjem pomenutih jedinica poštanske mreže. Zakon bi nakon usvajanja trebao biti od 2010. godine u primjeni.
Upravo, kako ne bismo pristupali zatvaranju pošta koje posluju sa čistim gubitkom, u mjestima gdje je slab privredni razvoj,  pokrenuli smo i donošenje ovog Zakona, jer smatramo da bi zatvaranje pošta, bio, još jedan, od razloga koji bi uticao na  loš trend razvoja Republike Srpske. Capital.ba