Javno plus privatno, jednako zajedničko

20.12.2008. / 8:05

BANJALUKA, Globalizacija i sve veći zahtjevi koji se postavljaju pred javni sektor, kao i nedostatak budžetskih sredstava za finansiranje rastućih javnih potreba, osnovni su razlozi za pojavu javno-privatnog partnerstva, te širenja prakse prenosa finansiranja i upravljanja aktivnostima od javnog interesa na privatni sektor, kaže je pomoćnica ministra finansija RS, Ramila Mihić.
Potreba jačanja javno-privatnog partnerstva javlja se, kaže Mihićeva, jer u pojedinim slučajevima javna uprava nije u mogućnosti neposredno obavljati javne poslove u vlastitoj režiji.
– Privatna finansijska inicijativa jeste ugovorni oblik u kojem privatni partner finansira, izvodi, održava i rukovodi javnom građevinom za potrebe javnog sektora, a svoje usluge naplaćuje od javnog sektora prema prethodno strogo utvrđenim standardima prostora i usluga, te mehanizmu plaćanja. Prednosti je, između ostalog, obezbjeđenje dodatnog kapitala, brža izgradnja infrastrukture, brža realizacija, s obzirom da je privatni sektor efikasniji u procesu dizajna i izgradnje, manji ukupni troškovi, bolja alokacija rizika i efikasnije upravljanje i uvođenje konkurencije u javni sektor – navela je Mihićeva.
Ona je istakla da je ključna karakteristika javno-privatnih partnerstava kada partneri isporuče imovinu, Vlada je, kroz redovna plaćanja, glavni kupac usluga, bilo da tražnja potiče direktno od Vlade, bilo od trećih korisnika.
Predviđenim zakonom, javni partner u RS mogu da budu, osim Vlade posredstvom nadležnog ministarstva, gradovi, opštine i javna preduzeća u većinskom vlasništvu opština i gradova.
Grad Banja Luka je već realizovao projekat municipalnih obveznica za izgradnju mosta preko rijeke Vrbas u naselju Ada. Ovo je još jedan alternativni način realizacije projekata od interesa za grad, a za koji, kažu u Administrativnoj službi Grada, sredstva nisu izdvajana direktno iz budžeta.
– Nadamo se da će donošenje zakona omogućiti brži i efikasniji razvoj našeg grada, jer smo mi i ranije pokazivali interes za donošenje propisa iz ove oblasti kako bi se stvarali uslovi za privatno-javno partnerstvo koje omogućuje izgradnju infratsrukturnih objekata, kao i drugih od interesa za grad, a ujedno to znači povećanje investicione aktivnosti grada – izjavio je portaprol Amdinistrativne službe Grada Banja Luka, Milenko Šajić.
U opštini Teslić do sada nije realizovan nijedan projekat u javno-privatnom partnerstvu, potvrdio je načelnik opštine, Savo Kasapović, te napomenuo da će zakon omogućiti stvaranje više prostora za investiranje, jer ni lokalne zajednice ni privatnici sami nemaju dovoljno novca za investiranje. 
Ni opština Novi Grad do sada nije realizovala nijedan projekat u saradnji s privatnim sredstvima, ali načelnica opštine, Snježana Railić, najavljuje za proljeće iduće godine pokretanje razvoja preduzetništva preko javno-privatnog partnertsva.
– Imali smo želju i za razvoj infrastrukture u saradnji s privatnim kapitalom, ali građani tu ideju nisu najbolje prihvatili. Smatraju da bi projekte, poput izgradnje sekundarne vodovodne mreže, koja nam je potrebna, trebalo da izgradi sama država – navela je Railićeva i dodala da se, između ostalog, ovim zakonom smanjuju javna ulaganja, ali i stvara zajednička odgovornost za ono što je realizovano. 
Pozitivna svjetska iskustva
Iskustva u svijetu, kako svjedoče u Ministarstvu privrede, energetike i razvoja RS, opravdavaju ovakav vid partnerstva, na osnovu kojeg su sagrađene brojne škole, bolnice i druge javne ustanove, postignuta ušteda, te veći standard usluga i kreativniji pristup rješavanju problema zajednice.
– Posebno treba imati u vidu da se kod ugovaranja javno-privatnog partnerstva radi o veoma složenim i dugotrajnim projektima i postupcima, koji su povezani i s određenim rizicima za javni sektor. Stoga se ovim ugovorima treba posvetiti izuzetna pažnja već u stadijumu pripreme i ugovaranja partnerstva – naveli su u ovom ministarstvu.Fokus