Zemlje u ekonomskom usponu skuplje plaćaju novac

25.11.2008. / 8:10

LONDON / NJUJORK,  Troškovi po kojima se zemlje u razvoju i ekonomskom usponu zadužuju porasli su protekle sedmice u najvećoj mjeri za mjesec dana, čime je otežana njihova sposobnost da refinansiraju ukupan dug od 1.200 milijardi dolara, a pojačan pritisak na finansijske organizacije, poput Međunarodnog monetarnog fonda, da priteknu u pomoć.
 Prema indeksu “JP Morgan Čejsa”, na koji se poziva agencija Blumberg, ekstra prinos koji investitori traže da bi kupovali državne obveznice zemalja u ekonomskom usponu, a ne američke državne hartije, na primjer, dostigao je, poslije osmodnevnog neprestanog rasta, nivo od 7,76 odsto, u poređenju sa 6,7 odsto prethodne sedmice.
 Vrijednost dužničkih hartija zemalja u razvoju je protekle sedmice osjetno pala usljed zabrinutosti investitora da će sve veći kreditni gubici uticati na produbljenje globalne recesije.
 Turska traži između 20 i 40 milijardi dolara od MMF-a, čime će se moguće udvostručiti suma hitnih zajmova odobrenih ovog mjeseca Mađarskoj, Ukrajini, Islandu, Pakistanu i Srbiji, navodi Blumberg i dodaje da je i Letonija najavila da će zatražiti podršku Fonda, a da Belorusija pregovara o pomoći od najmanje dvije milijarde dolara.
 “Jasno je da smo u ranoj fazi krize na pomaljajućim tržištima,” ocijenio je Nil Dugal, direktor istraživanja tržišta u ekonomskom usponu u londonskom “Drezdner Klajnvortu”.
 On je dodao da će se MMF, koji već ima “upisanih” 80 milijardi dolara za stavljanje na raspolaganje zemljama članicama, suočiti sa “prilično jakim pritiskom”.
 Evropske zemlje u razvoju treba u narednih 12 mjeseci da vrate oko 500 milijardi dolara duga koji dospjeva na naplatu, a isto toliko i azijske zemlje u ekonomskom usponu, dok su pred latinoameričkim obaveze otplate 175 milijardi dolara duga, pokazuju podaci “Kepital ikonomiksa” u Londonu. Turska i Rusija se u narednih godinu dana suočavaju sa otplatom od po oko 100 milijardi dolara, a Poljska od oko 85 milijardi.
 Dok Rusija, sa trećim po veličini deviznim rezervama u svijetu, od ukupno 453,5 milijardi dolara, te obaveze može lako da podupre, kratkoročna dugovanja Turske čine sićušnim njene rezerve od 70,5 milijardi dolara.
 Turska već MMF-u duguje 8,5 milijardi dolara, što je pet puta više od njene kvote u toj instituciji, a predloženi novi zajam bi “odgurao” dug Ankare prema Fondu na rekordnih 17 do 23 puta iznad kvote, navode analitičari “Meril Linča”.
 Dok se pregovori između Turske i MMF-a i dalje vode na tehničkom nivou i nivou ekonomske politike, premija prinosa na turski dolarski dug povećana je minule sedmice 0,46 odsto, na 6,47 procijenata. Prosječna marža na državne obveznice zemalja u ekonomskom usponu više se nego utrostručila u proteklih pola godine i prije mjesec dana dostigla šestogodišnji maksimum od 8,65 odsto.
 Prema ocijeni stručnjaka “Drezdner Klajnvorta”, uslovi na tržištu sugerišu da će malobrojne vlade zemalja u ekonomskom usponu, ako  uopšte i bude takvih, moći sebi da priušte “luksuz da iskoriste tržišni kapital po prihvatljivoj cijeni na kratak rok”.
 Ruske rezerve su od početka avgusta opale skoro za četvrtinu, jer centralna banka u Moskvi interveniše da podrži oslabljenu rublju, a marža na ruske dolarske obveznice je porasla 0,82 odsto, na 8,6 procijenata. Investitori smanjuju rusku imovinu u svom posjedu jer se nafta, glavni izvozni proizvod Rusije, trenutno prodaje za oko 50 dolara po barelu, ili preko 60 odsto ispod vršne cijene u julu.
 Venecuela je, u međuvremenu, jedna od retkih zemalja koje otkupljuju svoje dužničke hartije. Ministar finansija Ali Rodrigez je izjavio, prema Rojtersu, da je njegova zemlja otkupila 800 miliona dolara međunarodnih obveznica i da će možda nastaviti sa otkupom. Među otkupljenim hartijama su obveznice sa kamatom od 9,25 odsto koje dospjevaju 2027. godine.