Razmatrana presuda Evropskog suda za ljudska prava

11.11.2009. / 19:13

SARAJEVO,  Ustavni sud BiH danas je razmotrio presudu Evropskog suda za ljudska prava u Strazburu u predmetu “Suljagić protiv BiH” od 3. novembra kojom je potvrđeno da su zakoni kojima se rješava pitanje stare devizne štednje u BiH u skladu sa Konvencijom o ljudskim pravima, odnosno da sve štediše u BiH treba da budu isplaćene u skladu sa tim zakonima.

        U presudi Sud u Strazburu obavezao je BiH da primjenjuje donesene zakonske akte u ovoj oblasti, ali i da eliminiše posljednice kršenja prava deviznih štediša.

        Šef Kabineta predsjednika Ustavnog suda BiH Nedim Ademović rekao je Srni da je odluka Evropskog suda za ljudska prava obavezujuća za sve institucije u BiH, uključujući i Ustavni sud BiH.

        “U predmetu `Suljagić protiv BiH` Evropski sud je razmatrao i ranije stavove Ustavnog suda BiH koji se tiču iste ili slične problematike”, dodao je Ademović.

        Ustavni sud BiH je iz tog razloga objavio neslužbeni prevod dijelova presude Evropskog suda za ljudska prava U Strazburu.

        Sud u Strazburu jednoglasno je odlučio da BiH u roku od šest mjeseci od pravosnažnosti presude mora osigurati da se emituju vladine obveznice u Federaciji BiH, da se isplate zaostale rate i da, u slučaju kašnjenja isplate rata, bude plaćena zakonska zatezna kamata.

        Kad je riječ o žalbi podnosioca aplikacije o ograničenim gotovinskim uplatama, Sud je primijetio da je, osim inicijalnih uplata podnosilac imao pravo da primi cijeli iznos stare devizne štednje u osam rata.

        Uzimajući u obzir učinak rata i stalne reforme privredne strukture, Sud je smatrao da država može ograničiti pristup štednji, te nije vidio nijedan razlog zašto podnosilac zahtjeva ne bi bio u mogućnosti da proda obveznice za bilo koji iznos koji je približan njihovoj nominalnoj vrijednosti.

        Štaviše, od njega nije traženo da ih proda, ali, umjesto toga, mogao je da izabere gotovinske uplate u osam rata od kojih je jednu već primio.

         Kad je riječ o kamati za period od januara 1992. do aprila 2006. godine, Sud je uzeo u obzir činjenicu da su se susjedne zemlje, koje su imale slične planove otplate, složile u tome da isplate znatno veće kamate.

        Evropski sud nije smatrao da je ovaj faktor dovoljan razlog da se donese zaključak da je sadašnja legislativa suprotna članu 1. Protokola broj 1, te je u tome slijedio argument Ustavnog suda BiH da je poslije rata potrebno rekonstruisati državnu ekonomiju.

        Sud se složio sa podnosiocem zahtjeva da je implementacija zakona nezadovoljavajuća. Zbog činjenice da obveznice, koje su dospijevale u martu 2008. godine, nisu bile emitovane, podnosilac zahtjeva i dalje nije mogao da ih proda na berzi i tako dođe do prijevremenih gotovinskih isplata, što je dovelo do kašnjenja u plaćanju rata.

        Bez obzira na činjenicu da je stara devizna štednja, koja je naslijeđena od bivše SFRJ, predstavljala značajan teret za države nasljednice, vladavina zakona u osnovi Evropske konvencije zahtijevala je od ugovornih strana da dosljedno primjenjuju zakone koje su donijele.

        Evropski sud za ljudska prava je iz tog razloga jednoglasno ocijenio da je zbog manjkave implementacije zakona povrijeđen član 1. Protokola broj 1.

        Sud je odlučio da za šest mjeseci od pravosnažnosti presude odgodi postupke koji se odnose na staru deviznu štednju u bilo kojem predmetu u Federaciji BiH i distriktu Brčko u kojem su aplikanti dobili verifikaciju sertifikata, kao aplikant u ovom predmetu.

        Istaknuto je da se predmet odnosi na sistemski problem, naime, na nepostojanje plana otplaćivanja devizne štednje koja datira iz vremena prije raspadanja SFRJ. Taj problem se nalazi u više od 1 350 sličnih aplikacija koje su podnesene Sudu, navedeno je u neslužbenom prevodu Ustavnog suda BiH.

        Mustafa Suljagić je aplikacijom tražio isplatu ukupno verifikovanog iznosa stare devizne štednje u iznosu od 269.275 KM i 20.000 KM za nematerijalnu štetu, tvrdeći da postojeće zakonodavstvo krši njegovo pravo na imovinu.

        Evropski sud za ljudska prava u Strazburu donio je 13. oktobra presudu u slučaju “Suljagić protiv BiH” kojom je potvrdio da su zakoni kojima se rješava pitanje stare devizne štednje u BiH u skladu sa Konvencijom o ljudskim pravima, odnosno da sve štediše u BiH treba da budu isplaćene u skladu sa tim zakonima.

        U presudi, objavljenoj 4. novembra, Sud u Strazburu zapravo je obavezao BiH da primjenjuje donesene zakonske akte u ovoj oblasti, ali i da eliminiše posljednice kršenja prava deviznih štediša.

        Zakonima koje je potvrdio Evropski sud za ljudska prava predviđeno je da štediše budu isplaćene obveznicama koje emituju entiteti, i to sa rokom dospijeća od pet godina u Republici Srpskoj i sedam godina u FBiH.