Krugmen upozorva na teškoće prelaznog perioda

09.12.2008. / 0:08

VAŠINGTON,  Situacija u američkoj privredi, u periodu kada se odlazeći predsjednik Džordž Buš priprema da napusti Bijelu kuću, a njegov nasljednik Barak Obama još nema faktičku moć, naglo se “urušava”, upozorio je ovogodišnji dobitnik Nobelove nagrade za ekonomiju, profesor Pol Krugmen, u svojoj redovnoj kolumni za dnevnik “Njujrok tajms”.
 Krugmen je uporedio postojeću privrednu klimu u SAD sa periodom Velike depresije, kada je, takođe na vrhuncu globalne ekonomske krize, 1932/33. godine, došlo do smjene vlasti u Bijeloj kući. 
 On navodi da se ionako loša privredna klima u prvoj ekonomskoj sili svijeta proteklih nekoliko sedmica dodatno pogrošala, što potvrđuju i najnoviji podaci sa tržišta rada, kao i statistički izvještaji o velikom padu potrošačke tražnje i cijena nekretnina.
 “Izgledi za ekonomski oporavak mnogo su manji sada nego svega prije dve do tri sedmice”, smatra Krugmen. Kao još jedan dokaz da je njegova tvrdnja tačna, on navodi nećkanje ministra finansija SAD Henrija Polsona da od Kongresa formalno zatraži odobrenje za korišćenje drugog dijela paketa finansijske pomoći ugoroženim domaćim firmama u vrijednosti 350 milijardi dolara.
 Američki proizvođači automobila mogu se uskoro naći u potpuno izgubljenom položaju, jer vlada okljeva s paketom pomoći, tvrdi Krugmen.
 Ocjena slavnog ekonomiste data je prije nego što su objavljeni uznemirujući podaci o novembarskom padu potrošačke tražnje u SAD na višegodišnji mjesečni minimum, kao i nakon akcije ministarstva finansija i Uprave federalnih rezervi SAD za spas posrnule gigantske banke “Sitigrup”, koja u zemlji i svijetu ima više od 300.000 zaposlenih.
  Svi najnoviji, nepovoljni izvještaji upućuju na zaključak da američku privredu u bliskoj budućnosti očekuju velika iskušenja, ocjenjuje Krugmen.
 On u retke dobre poteze odlazeće administracije ubraja odluku da dvije vodeće hipotekarne korporacije – “Fani mej” i “Fredi mek” – koje su ove godine, zbog nagomilanih gubitaka, stavljene pod direktnu vladinu upravu, odlože dalje iseljavanje nesolventnih korisnika hipotekarnih kredita, sve dok Kongres ne usvoji nove zakone za pomoć nezaposlenima.
 Krugmen, međutim, ukazuje da se, u cjelini gledano, opšta ekonomska klima pogrošava i tvrdi da bi broj nezaposlenih u SAD naredne godine mogao da se uveća čak za pet do šest miliona.
 Ukoliko se ta mračna prognoza profesora ekonomije Prinstonskog univerziteta ostvari, SAD će na kraju iduće godine imati između 16 i 17 miliona nezaposlenih, prema očekivanih oko 11 miliona krajem 2008.
 Obama je, doduše, u radio-poruci naciji, krajem prošle sedmice, poručio da će se, čim preuzme vlast, 20. januara iduće godine, odmah “baciti” na rešavanje tekućih ekonomskih problema.
 Plan o otvaranju 2,5 miliona novih radnih mjesta do 2011. godine biće dopunjen i obimnim programom infrastrukturnih radova, renoviranjem i izgradnjom novih škola i reformom energetskog sistema zemlje, obećava Obama.
 Krugmenov kolega Džozef Stiglic, koji je prije pet godina takođe dobio Nobelovu nagradu za ekonomiju, je sredinom novembra, u izlaganju na prestiznom Univerzitetu u Harvardu, rekao da su SAD sada, zajedno sa ostalim članicama grupe sedam najrazvijenijih država svijeta, “bankrot” i da on sve nade na izbavljenje svijeta iz tekućih privrednih teškoća polaže u Kinu i druge brzo rastuće ekonomije, kao što su indijska, brzilska i ruska.