Rusija može pasti s energetskog trona

25.08.2008. / 9:20

MOSKVA,  Rusija je još energetska sila prvog reda, ali bi taj status mogla da izgubi u doglednoj budućnosti, ako nastavi da se ponaša rasipnički i ne bude više ulagala u nova nalazišta nafte i prirodnog gasa, upozorio je ekspert za probleme energetike Vladislav Inozemcev.
Inozemcev navodi da je Rusija sada druga po proizvodnji nafte u svijetu sa 9,98 miliona barela dnevno, ili 491 milionom tona godišnje, i da je prema produkciji gasa od 651 milijardi kubika bez premca na planetarnom nivou.
Zaostajanje Rusije je, međutim, vrlo očito ukoliko se poredi sa Saudijskom Arabijom, koja je vodeći svjetski proizvođač sirove nafte, sa godišnjom produkcijom većom od 540 miliona tona.
Saudijska Arabija je tokom minulih 17 godina uvećala proizvodnju nafte za 53 odsto, dok je produkcija te energetske sirovine u Rusiji u istom periodu opala 15 procenata. Nepovoljna slika dopunjava se ako se produkcija, ostvarena tokom proteklih 10 godina, poredi sa bilansom koji su u istom periodu imali Azerbejdžan i Kazahstan, koji su uvećali proizvodnju nafte 3,6 puta, odnosno 2,7 puta.
Proizvodnja prirodnog gasa je, tokom posmatranog perioda, uvećana u Uzbekistanu oko 30 odsto, na 63 milijarde kubika, a u Turkmenistanu oko 2,5 puta, na 64 milijarde kubika. Rusija je, takođe, tokom tog razdoblja uspjela da podigne proizvodnju gasa, ali po veoma niskim stopama.
Ruski ekspert smatra da je Vlada u Moskvi najodgovornija za nezadovoljavajući bilans u proizvodnji dvije ključne energetske sirovine, čijim izvozom se dobija više od 40 odsto ukupnog deviznog priliva. Kao glavni problem Inozemcev uočava nepostojanje centralizovanog sistema praćenja zaliha nafte i gasa, kao i činjenicu da, uprkos gigantskom budžetskom višku u federalnoj kasi, Rusija u istraživanje novih nalazišta nafte i prirodnog gasa ulaže znatno manje nego u sovjetskoj eri.
Tipičan primjer kako ne treba raditi kad je riječ o istraživanju novih nalazišta je, prema riječima Inozemceva, ruski gasni monopolista – “Gazprom”. Tokom posljednjih pet godina “Gazprom”, koji je uložio 18,5 milijardi dolara u istraživanje novih nalazišta gasa, a istovremeno je za kupovinu raznih vrsta vrijednosnih hartija na domaćem i stranom tržištu kapitala potrošio 34 miljarde dolara, od kojih 16 milijardi van sektora u kome djeluje. Inozemcev kritikuje rusku vladu i zbog toga što od preduzeća u naftno-gasnom sektoru stalno uzima “suvišne prihode” i ta finansijska sredstva plasira u američke vrijednosne hartije, a ne u investicije usmjerene na rast proizvodnje i izvoza glavnih energetskih sirovina.
U okviru mjera koje predlaže za izlaz iz postojeće situacije, Inozemcev navodi neophodnost da se inostranim kompanijama dozvoli, na osnovu privlačnih i povoljnih uslova, da obavljaju geoistraživačke radove za otkrivanje novih nalazišta nafte i gasa.