Struja i koks srušili bh. izvoz

03.10.2012. / 6:37

BANJALUKA , Uvoz robe u avgustu u BiH bio je i više nego duplo vredniji od izvoznog plasmana, što je najlošiji mjesečni spoljnotrgovinski bilans još od decembra 2009. godine i pokazatelj kulminacije negativnih tendencija u toj ekonomskoj oblasti.

Prema podacima Agencije za statistiku BiH, vrijednost uvoza u osmom mjesecu ove godine iznosila je oko 1,35 milijardi KM, dok je izvoz bio oko 633 miliona KM, čime je pokrivenost uvoza izvozom, koja se ranijih mjeseci nekako održavala oko 50 odsto, srozala na 46,8 odsto.
Kada se posmatra prvih osam mjeseci, spoljnotrgovinski deficit iznosio je preko 4,85 milijardi KM uz pokrivenost uvoza izvozom od 51,7 odsto.
U Spoljnotrgovinskoj komori (STK) BiH ističu da je najveće ovogodišnje pogoršanje u strukturi robne razmjene sa inostranstvom drastično smanjenje izvoza struje za 60 odsto (sa 295 miliona na 117 miliona KM), prije svega zbog nepovoljne hidrološke situacija i remonta termoelektrana u Kaknju, Tuzli i Gacku, a dijelom i zbog lošeg upravljanja.
“Postoje informacije o neopravdano velikom broju zastoja u radu termoenergetskih kapaciteta uzrokovanih lošim kvalitetom uglja i neredovnim održavanjem, te pretjeranim iscrpljivanjem hidroenergetskih kapaciteta, kako bi se ovi zastoji nadomjestili. To je dovelo i do bržeg i većeg iscrpljivanja hidroakumulacija nego što bi učinila sama suša i dugoročnog smanjenja njihove proizvodnje”, navodi Igor Gavran, stručnjak za makroekonomski sistem u STK BiH.
On ocjenjuje da je određeni dio smanjenja vrijednosti izvoza posljedica i nepovoljnijih cijena u izvoznim aranžmanima, što opet ne mora biti odraz tržnih uslova, već subjektivnih faktora.
Izvoz koksa bilježi još izraženiji procentualni pad, od 69 odsto, na 135 miliona KM, zbog smanjenja plasmana kompanije GIKIL iz Lukavca, prije svega prema Železari Smederevo, koja je od odlaska većinskog vlasnika, američkog “US Steela”, na “tihom hodu”. Ta činjenica, uz smanjeni izvoz struje, uticala je i na pad bh. izvoza u Srbiju za 165 miliona KM ili čak 33 odsto u odnosu na isti period prošle godine.
Problemi lukavačkog giganta doprinijeli su i smanjenju uvoza kamenog uglja u BiH, namijenjenog proizvodnji koksa, za čak 166 miliona KM ili 40 odsto, mahom dopremanog iz SAD.
BiH, sa druge strane, najveće povećanje uvoza bilježi u segmentu naftnog gasa za 54 miliona KM, odnosno 31 odsto, zbog rasta cijene tog energenta tako i povećanja potrošnje za grijanje usljed izuzetno niskih temperatura i dugotrajne zime početkom godine.
Uvoz struje povećan je za 30 odsto, sa 77 miliona na oko 100 miliona KM, i mahom se, ističu analitičari, odvija kroz prodaju “viškova” “Elektroprivrede BiH” stranom kupcu, koji ih preproda “Elektroprivredi HZ-HB”, najviše za potrebe mostarskog “Aluminija”. Nezavisne novine

Trgovinska razmjena (I-VIII 2012)

Vodeći izvozni proizvodi

Proizvod                         vrijednost
Sjedišta                           340,5
Aluminijum                      314,1
Naftni derivati                  226,3
Obuća                               169,7
Drvo                                  155,1
Valjana žica                    134,2
Namještaj                     129,0
Metalne šipke                126,2
Metalni otpaci                118,0
Struja                             116,8
*u milionima KM

Vodeći uvozni proizvodi

Proizvod vrijednost

Sirova nafta                      833,0
Derivati i ulja                    674,3
Kameni ugalj                   247,5
Automobili                      245,2
Naftni gas                       225,3
Lijekovi                          165,8
Pšenica                           101,6
Šećer                             101,3
Struja                             100,7
Pivo                                92,8
*u milionima KM