Trgovcima milioni, a državi ništa

03.12.2007. / 7:30

BANJALUKA – Tri najveca dobavljaca goriva iz Turske u BiH ne placaju carinu u iznosu od 11 odsto a prodaju ga po prosjecnim a ne nižim cijenama. BiH s Turskom ima sporazum o slobodnoj trgovini što im je omogucilo da na taj nacin, varajuci državu i kupce, zaraduju milione maraka.
“Nezavisnim novinama” je to potvrdeno u Upravi za indirektno oporezivanje (UIO) BiH uz konstataciju da “veliki dobavljaci tu razliku u cijeni stavljaju sebi u džep i da je toj pojavi skoro nemoguce stati ukraj”.
Rijec je o firmama “Sibex” iz Beca, vlasnika Mice Dangubica, “Delta grup” iz Londona, vlasnika Jasminka Umicevica i of šor firmi “MTI Commodities limited” registrovanoj na Britanskim Djevicanskim Ostrvima, ali i u Cirihu i u Ženevi na ime Stevice Jovanovica. Jovanovic je poznat i kao predstavnik londonskog “Vitola” koji je ucestvovao u sklapanju ugovora štetnog po poslovanje Rafinerije nafte iz Bosanskog Broda.
“Postoje i tvrdnje da iza svih ovih firmi stoji samo jedan covjek i da on u stvari ima monopol na uvoz goriva”, kažu u UIO. 
Medutim, neki od uvoznika i dobavljaca nafte i naftnih derivata kažu da je do sada u BiH prošvercovano oko 350.000 tona goriva na koje nije placena carina u iznosu od 11 odsto cime je budžet BiH oštecen za desetine miliona KM, a da je to ucinjeno na osnovu falsifikovanih sertifikata EUR.1 koji su dokaz o porijeklu robe. Posjednici tog sertifikata time dokazuju da je gorivo porijeklom iz Turske. Rijec je o preferencijalnoj, slobodnoj trgovini izmedu BiH i Turske o kojoj je 2003. godine potpisan i ugovor. Tako je, uz lažne EUR.1, gorivo iz Libije prikazivano kao da je iz Turske, cime je izbjegnuto placanje dažbina.
Zbog tog šverca, kažu, pošiljke tih velikih dobavljaca goriva bile su mjesecima blokirane, ali isticu da “šverc ne bi ni bio moguc da to nije omogucio neko iz UIO BiH”.
U UIO je potvrdeno da je moguce da i mimo kontrola na carinskim terminalima produ odredene kolicine goriva s falsifikovanim sertifikatima.
“Sumnjivo je ali i teško objašnjivo zašto je gorivo iz Turske išlo i preko carinske ispostave u Gradišci. Kad se to ustanovilo, s tom praksom je prekinuto. Pitanje zašto gorivo iz Turske ide samo preko Luke Ploce a ne, recimo, rijecnim tokovima”, kaže naš izvor iz UIO.
I nakon pojašnjenja ugovora o preferencijalnoj trgovini izmedu BiH i Turske, koje je direktor UIO Kemal Cauševic sacinio u aprilu, gorivo iz Turske se na nekim carinskim terminalima carini, a na nekima ne, tvrde uvoznici.
Mico Dangubic kaže da su hiljade tona njegovog goriva u Plocama bile blokirane oko tri mjeseca, da je “izgubio veliki novac ali da je utvrdeno da nije bilo falsifikata”.
“UIO je nakon toga promijenila i usavršila metodologiju kontrole da bi izbjegla svaku mogucnost bilo kakvih zloupotreba”, kaže Dangubic. Dodaje da mogucnost falsifikata uvijek postoji ali da “to ne može da postane praksa jer UIO BiH i hrvatska carina svoj posao odlicno rade”.
Goran Boškovic, direktor firme “Delta grup”, kaže da su kontrole sprovedene u aprilu bile “namještene od onih kojima je to odgovaralo”.
“U BiH je uvijek dolazila originalna roba iz Turske. Ako je i bilo falsifikovanja, ono je radeno od strane lokalnih uvoznika”, kaže Boškovic. 
Mico Mihajlovic, vlasnik firme “Higat” iz Graca, kaže da se njegova firma nikad nije bavila uvozom preko Ploca, “niti rumunske, niti bugarske, a pogotovo ne turske robe”.
“Cuo sam za falsifikovanje tih sertifikata. Mene nelegalni poslovi nikada nisu interesovali. Ako izvezem neku cisternu iz Ploca, to cinim iskljucivo preko terminala zagebacke INA”, kaže Mihajlovic.
Nikola Lalic, iz banjaluckog “Petrola”, kaže da je ta firma jednom platila carinu u iznosu od 11 odsto iako se radilo o gorivu iz Turske.
“To je bilo u momentu kad nije priznavan EUR.1 tako da smo mi za jednu cisternu platili tih 11 odsto carine. Dobavljac je imao EUR.1, ali je carina u Mostaru bilateralni sporazum s Turskom tumacila na svoj nacin”, kaže Lalic dodajuci da su ti problemi sada razriješeni.
Vojin Mitrovic, predsjednik Udruženja vlasnika benzinskih pumpi, smatra da su “nadležne službe ušle utrag falsifikovanim EUR.1”.
“Gorivo iz Turske ulazi u BiH, a da li su EUR.1 falsifikovani, to stvarno ne znam. To mogu provjeriti samo carinski organi, CAFAO i neko nadležan za to. Ali cinjenica je da u BiH ulaze nafta i naftni derivati, dakle, sve vrste benzina, koji su prilikom carinjenja drugacije deklarisani”, kaže Mitrovic.
U UIO je potvrdeno da je uz blokadu goriva u Luci Ploce izvršena kontrola velikih dobavljaca i uvoznika te ispravnosti EUR.1 koje su posjedovali. Istaknuto je da falsifikati nisu otkriveni.
 
UIO nije otkrila falsifikate
U UIO je potvrdeno da je uz blokadu goriva u Luci Ploce izvšena kontrola velikih dobavljaca i uvoznika te ispravnosti EUR.1 koje su posjedovali. Istaknuto je da falsifikati nisu otkriveni.
U dopisu iz UIO, koji je potpisao direktor Kemal Cauševic, navedeno je da UIO nema saznanja o uvozu 350.000 tona goriva u BiH na osnovu falsifikovanih EUR.1.
“Pomenuta kolicina od 350.000 tona veca je od ukupnog uvoza iz Turske od kada postoji UIO BiH a koji iznosi 378.580.018 litara”, piše u dopisu i istice da je “razlicit tretman carinskih prijava u carinskim ispostavama uslovljen dokumentacijom koju prilažu uvoznici”.
U dopisu je umiješanost zaposlenih u UIO u šverc gorivom negirana, a istaknuto je da je na pojacane kontrole u ovoj godini reagovalo i Ministarstvo vanjske trgovine i ekonomskih odnosa BiH po zahtjevu carinskih organa Turske. Oglasila se turska carina jer je u prvih sedam mjeseci ove godine broj zahtjeva za kontrolom uvjerenja o porijeklu robe iz Turske porastao za 305 odsto u odnosu na isti period prošle godine. 
“Do 2006. godine nije bilo zahtjeva za naknadnu provjeru EUR.1 za gorivo iz Turske. U 2006. godini na provjeru je upuceno šest zahtjeva, a u ovoj godini 268 zahtjeva. Na 46 je odgovoreno pozitivno, 55 je još na provjeri, dok je 167 zahtjeva vraceno s molbom za konkretizaciju”, piše u dopisu UIO.
U UIO isticu i da je Odsjek za kontrolu Sektora za carine izvršio naknadnu provjeru za dobavljace ‘Sibex” iz Beca, “MTI Commodities limited” sa Britanskih Djevicanskih Ostrva, “Delta grup” iz Londona, “Petrol” iz Ljubljane, INA i OMV iz Zagreba. Isticu da su kontrolisani i uvoznici i carinske ispostave, te da je za sve utvrdene nepravilnosti pokrenut postupak naknade naplate uvoznih dažbina.