Trgovanje na berzi uglavnom elektronskim putem
22.10.2012. / 8:10
NJUJORK, Od karakterističnog, prodornog zvuka zvona koje na Njujorškoj berzi označava početak trgovanja i danas svima na “parketu” skače adrenalin, ali nema više jurnjave hiljade brokera i trgovaca, sa papirima u rukama koji gestovima pokazuju – kupi, prodaj, otkaži.
Filmske scene telefoniranja, vike, paničnih izraza lica uperenih u ekrane koji se nalaze svuda i sveopšte gužve, sada su prošlost – trgovanje se obavlja uglavnom elektronskim putem, a brokeri u karakterističnim mantilima su nasmijani ljudi koji opušteno šetaju berzom i sa žarom se sjećaju prošlih vremena.
Grupa srpskih novinara, među kojima je bio i reporter Tanjuga, imala je jedinstvenu priliku da na američki nacionalni praznik – Kolumbov dan, koji je ove godine proslavljen 8. oktobra, posjete najčuveniju berzu na svijetu – Njujoršku berzu.
Istorijat Njujorške berze seže do 17. maja 1792. godine kada se 24 berzanskih posrednika okupilo ispred broja 68 na Volstritu pod drvetom (buttonwood tree) kako bi potpisali sporazum za uspostavljanje pravila za kupovinu i prodaju obveznica i akcija preduzeća.
“Batonvud” sporazum je tako nazvan zbog drveta pod kojim su redovno održavani sastanci tih pionira Vol strita.
Potpisnici Batovud sporazuma objavili su svoj prvi ustav 8. marta 1817. godine, i nazvali novonastalu organizaciju Njujorški odbor za akcije i razmjenu (New York Stock & Exchange Board).
Na berzi, koja sada posluje pod nazivom NYSE Euronext, listirane su akcije oko 4.000 velikih preduzeća sa dugom poslovnom tradicijom, a njen mjesečni promet prošle godine se kretao od 1.131 milijardu dolara u decembru do 2.269 milijardi dolara u avgustu.
Primjera radi, promet koji je Njujorška berza ostvarila u januaru prošle godine – 1.436 milijardi dolara, predstavlja desetinu američkog bruto-domaćeg proizvoda (BDP).
Trgovanje u čuvenoj zgradi berze na Volstritu 11 počinje u 9.30 sati, a završava se u 16 sati po lokalnom vremenu.
Prvi utisak po ulasku u zgradu govori da je riječ o ozbiljnoj i sterilnoj instituciji kakvu ljudi obično zamišljaju – detaljne sigurnosne provjere gotovo kao na aerodromu, slikanje posjetilaca i ulazak sa propusnicama.
Po završetku kontrole, novinare čekaju brokeri koji su nam domaćini za taj dan i ljubazno objašnjavaju da su tragični događaji od 11. septembra 2001. godine ostavili neizbrisiv trag na sve – i kada je riječ o bezbjednosti i o broju zaposlenih.
Nekadašnjih pet soba za trgovanje zamijenila je 1,5 soba, a broj brokera sa nekadašnjih nekoliko hiljada sada je pao na oko 260. Nekada je na galeriji glavne sobe za trgovanje sjedila publika iza stakla, koja je sa zvučnika u svakom trenutku mogla da čuje šta se dešava, što sada nije slučaj.
Broker sa četrdesetogodišnjim radnim iskustvom kaže da taj posao voli, iako je stresan, ali ima jednu prednost – kada karakteristično zvono oglasi kraj trgovačkog dana, slobodan je da ode kući i posveti se porodici i stvarima kojima voli.
Svo vrijeme trgovanja u prostoru u prizemlju, na “trejding floru” uživo se snima emisija američke mreže CNBC, što je, kako nam se pomenuti broker povjerio, bila sjajna prilika da dok su mu djeca bila mala, prošeta kroz kadar i mahne im.
Novinarima je rekao i da bi on lično uvijek kupio akcije “Mekdonaldsa”, “Diznija” i IBM-a. Kada je akcija “Diznija” vrijedila 31 dolar, na sat je otkupljivano čak i 200.000 akcija, a kako su nam objasnili na berzi, tada je sama kompanija otkupljivala svoje akcije.
U vrijeme kada je akcija “Diznija” vrijedila 52 dolara, tokom jednog sata kupovano je oko 50.000 akcija.
Na naš komentar da je atmosfera na berzi mnogo mirnija od očekivane, brokeri su objasnili da većinu poslova sada obavljaju algoritmi, što je kako su naveli, slično avionu sa autopilotom – čovjek je potreban da izvrši polijetanje i prizemlji letilicu kada treba, a vožnju u međuvremenu vodi kompjuter.
Devet sati i 15 minuta, uzbuđenje raste, ljudi se koncentrišu ispod pulta sa čuvenim zvonom, gdje stoje uvaženi predstavnici javnog života, a utisak je svakako svečan, osmijesi na svim licima. Pola deset – zvono, aplauzi i trgovina može da počne. Tanjug
Tagovi: kompjuternjujorska berzatrgovanje
Povezane vijesti
Komentari
Molimo Vas da pročitate sledeća pravila pre komentarisanja:
Komentari koji sadrže uvrede, nepristojan govor, prijetnje, rasističke ili šovinističke poruke neće biti objavljeni. Nije dozvoljeno lažno predstavljanje, ostavljanje lažnih podataka u poljima za slanje komentara. Molimo Vas da se u pisanju komentara pridržavate pravopisnih pravila. Komentare pisane isključivo velikim slovima nećemo objavljivati. Zadržavamo pravo izbora i skraćivanja komentara koji će biti objavljeni. Mišljenja sadržana u komentarima ne predstavljaju stavove poslovnog portala CAPITAL.ba. Komentare koji se odnose na uređivačku politiku možete poslati na adresu info@capital.ba
