Lajčak oborio tržište kapitala

31.10.2007. / 9:00

BANJALUKA, SARAJEVO – Tržište kapitala u BiH ovog mjeseca doživljava najveći pad u posljednjih pola godine, što berzanski analitičari povezuju s uzavrelom političkom situacijom u državi koju su prouzrokovale posljednje odluke visokog predstavnika Miroslava Lajčaka.
 Iako kriza na tržištima kapitala RS i FBiH traje već pola godine, analitičari ukazuju da se ona ovog mjeseca značajno intenzivirala, pogotovo nakon Lajčakovih odluka koje su uzburkale političku situaciju u BiH.
Berzanski indeksi Banjalučke berze, koji su od maja uglavnom imali mjesečne padove od nekoliko procenata, ovog mjeseca, zaključno sa jučerašnjim trgovanjem, prvi put imaju dvocifreni procentualni pad. Sarajevska berza, koja je u proteklom periodu imala nešto blaže negativne trendove, ovog mjeseca je zabilježila priličan pad.
Sarajevski indeks investicionih fondova BIFX pao je za 6,3 odsto, a indeks preduzeća SASX-10 za osam odsto, dok je banjalučki indeks najlikvidnijih preduzeća BIRS potonuo za 18,5 odsto, indeks fondova FIRS za 16,3 odsto, a indeks preduzeća “Elektroprivrede RS” ERS10 čak 18,8 odsto.
Nastanku “crnog oktobra” najviše je, ipak, kumovao pravi potop indeksa od 19. oktobra kada je Lajčak saopštio svoje odluke, uz učestale visoke dnevne padove, koji su u nekim slučajevima iznosili i do 4,5 odsto.
“Zadnja dva dana trgovanja prosječni pad indeksa iznosi preko tri odsto, što se rijetko dešava. S obzirom na to da su trendovi veoma slični na Banjalučkoj i Sarajevskoj berzi, onda se oni mogu dovesti u vezu s aktuelnom političkom situacijom u BiH”, kazao je Darko Lakić, pomoćnik direktora Banjalučke berze.
S tim se slaže i Jasna Hadžić, direktor brokerske kuće “Hypo Alpe Adria vrijednosnice” iz Sarajeva.
“Politička stabilnost nije na zavidnom nivou i preslikala se na stanje na tržištu kapitala. Investitori su se povukli i čekaju povoljnije stanje da se ponovo uključe”, kazala je Hadžićeva.
U BiH je, kaže ona, sve u uskoj vezi, pa i politička situacija sa tržištem kapitala, zbog čega se investitori osjećaju nesigurnima, jer ne znaju šta će se dešavati u naredom periodu.
Rajko Tomaš, profesor na Ekonomskom fakultetu u Banjaluci, ukazao je da je tržište kapitala vjerovatno najbolji parametar političkih okolnosti odnosa u jednoj zemlji. Situacija u kojoj indeksi obje berze u BiH reaguju istovremeno i gotovo na isti način, prema ocjeni Tomaša, pokazuje da investitori potencijalnu političku krizu posmatraju kao problem cijele BiH.
“Ovo nagovještava da, iako prva nezadovoljstva odlukama visokog predstavnika dolaze iz RS, ta kriza neće moći mimoići cijelu BiH”, istakao je Tomaš.
Investitori na tržištu kapitala, ukazuje on, imaju svoje ekonomske motive za ulaganje, te, ukoliko procijene da potezi OHR-a ili neke institucije u BiH ugrožavaju njihove ciljeve, mogu reagovati povlačenjem novca sa tržišta, a time uticati i na pad berzanskih indeksa. Izvor:Nezavisne novine