Hiljade radnika ostalo bez posla

15.10.2008. / 9:57

ZVORNIK, U toku privatizacije, pokretanja stečajnih postupaka i likvidacije preduzeća na području zvorničke opštine bez posla je ostalo oko pet hiljada radnika, dok je po raznim osnovama prijavljeno da radi čak oko devet hiljada radnika – konstatovala je predsjednik Sindikata opštine Zvornik Melena Vimić.

Vimićeva je ocijenila da opštinski sindikat nije zadovoljan poslovanjem privrede i položajem radnika u privrednim preduzećima i naglasila da je nedopustivo da se nakon provedene privatizacije ili stečajnog postupka ne pokreće proizvodnja.

“Od devet takvih preduzeća samo je u `Enikonu` pokrenuta proizvodnja” – rekla je Srni Vimićeva i navela slučaj Drvne industrije “Jadar” u kojoj se, zbog nezainteresovanosti kupaca, imovina ne može prodati kako bi se namirili radnici iz stečajne mase.

Podsjetivši da je “Jadar” nekada zapošljavao više od hiljadu randika, Vimićeva je istakla da je jedino u preduzeću “Vezionica” okončan stečaj i da su radnici namireni, ali da, nažalost, ni u tom preduzeću nema procesa reorganizacije, odnosno pokretanja proizvodnje.

Ističući da se u “Autotransportu”, koji odavno ne radi, ne može pokrenuti stečajni postupak zato što nema dovoljno stečajne mase, Vimićeva je rekla da u Fabrici tekstila “Famod”, koji je u stečaju, radnici ne mogu da ostvare svoja prava na birou rada, jer im još, putem socijalnog programa, nije povezan radni staž.

Prema njenim riječima, postoje obećanja opštinske vlasti da će proizvodnja u “Famodu” biti pokrenuta, čime će bar jedan dio radnika biti na neki način zbrinut.

“I u drugim preduzećima, koja su nakon privatizacije počela da rade, ima dosta problema, a najčešće su neredovne plate i neuplaćivanje doprinosa”, rekla je ona i dodala da se u nekim preduzećima situacija po radnike kritična, jer se dešava da – kada radnici uzimaju radne knjižice ili steknu pravo na penziju – tek onda vide da im doprinosi za penzijsko-invalidsko osiguranje nisu uplaćivani.

“Nije rijedak slučaj da poslodavci zaključuju po radnike negativne ugovore, jer im prevode radni odnos sa neodređenog na određeno radno vrijeme, što je po pozitivnim zakonskim propisima nemoguće”, naglasila je Vimićeva i istakla da nije rijedak slučaj da radnici iz straha ili neznanja ne reaguju na vrijeme, čime dolaze u veoma nepovoljnu situaciju.

Prema njenim riječima, nije rijedak slučaj da radnici tek kad zaprijete štrajkom upozorenja dobiju plate, kao što je čest slučaj u Akcionarskom društvu “Inženjering” ili nedavno u Fabrici zdrave hrane “Aleksandrija”.

Vimićeva ističe da je stanje u “Inženjeringu” posebna priča, jer se radnicima godinama ne uplaćuju doprinosi, dok plate kasne po četiri i više mjeseci.

Ona navodi poseban slučaj u Fabrici glinice “Birač”, gdje je 245 radnika dobilo otkaze o ugovoru o radu zbog navodnih “tehnološko-organizacionih i ekonomskih procesa”.

“Opštinski sindikat smatra da se u slučaju ovih radnika poslodavac ogriješio o zakonske propise zato što nije zajedno sa sindikatom preduzeća utvrdio odgovarajuće kriterijume na osnovu kojih je trebalo da otpusti višak radnika, ako ga je uopšte bilo”, rekla je Vimićeva.

Ona je pojasnila da su radnici zbog nepostojanja kriterijuma dobijali otkaze po volji neposrednog rukovodioca, a ne na bazi bodovanja radnika prema parametrima dužine radnog staža, socijalnog statusa, invalidnosti i slično.

Prema njenim riječima, opštinski sindikat je posebno ogorčen zbog otkaza velikog broja radnika “Birča” i zbog toga što je nakon provedenog otkaznog postupka poslovodstvo “Birča” angažovalo radnike iz drugih preduzeća koja nisu sa područja zvorničke opštine, što znači da ima potrebe za radnicima.

“Osim toga, opštinski sindikat ima saznanje da su radnici u ovom preduzeću ostvarili veliki broj prekovremenih radnih sati, što je i druga potvrda da je veliki broj radnika neopravdano dobio otkaz”, smatra Vimićeva.

“Rezultat toga je da je veliki broj radnika nezadovoljan i da je ostao na ulici uprkos tome što neki od njih imaju više od 30 godina staža u `Birču`, neki su invalidi rada, a ima slučajeva da su otkaze dobili i oni koji su u tom trenutku bili na bolovanju, čime je njihovo nezadovoljstvo još veće”, smatra Vimićeva.

Ona je najavila da će opštinski sindikat preduzeti zakonom dozvoljene mjere i tražiti putem nadležnog suda da se vidi da li je način proglašenja tehnološkog viška u skladu sa zakonom i da li je poslodavac prekršio odredbe kolektivnog ugovora.

Vimićeva je rekla da na području zvorničke opštine ima (ali malo) i onih preduzeća – poput Fabrike mineralne vode “Vitinka”, Akcionarskog društva “Zvornik-putevi”, “Kamenolomi”, u kojima se poštuju prava radnika i isplaćuju redovno plate, koje, kako je rekla, mogu biti i veće.

“Sve u svemu, daleko smo od toga, bar kad je riječ o opštini Zvornik, da radnik u privredi, koji hoće da radi, može i da dobro zaradi”, zaključila je Vimićeva. Srna