Aleksandar Džombić: Budžet stabilan

29.08.2008. / 20:42

BANJALUKA, Ministar finansija RS, Aleksandar Džombić, u intervjuu kaže da je budžet RS fiskalno stabilan i istakao da nestabilna situacija u Federaciji BiH nema uticaja na stanje u Srpskoj.
– Jedina povezanost budžeta FBiH i budžeta RS jeste u raspodjeli prihoda od indirektnih poreza, a očekuje se da će se uvođenjem fiskalnih kasa pokazati da RS pripada više novca sa jedinstvenog računa nego što se sada raspoređuje. Budžet RS fiskalno je stabilan i u ovim uslovima nestabilna situacija u FBiH nema uticaja na RS – kaže Džombić.
Kako se odvija punjenje i pražnjenje budžeta RS?
DŽOMBIĆ: Budžetski prihodi i rashodi ostvaruju se u skladu s planom. Budžetom RS za 2008. godinu prihodi su planirani u iznosu od milijardu i po maraka, što za sedam mjeseci iznosi 875 miliona maraka. U ovom periodu ostvareno je 878,9 miliona KM. Bitno je naglasiti da je uobičajeno veće ostvarenje prihoda u drugoj polovini godine u odnosu na prvu. Od ukupno planiranih prihoda, domaći prihodi planirani su u iznosu 1.436 miliona KM, što za sedam mjeseci iznosi 837,67 miliona KM, a ostvareno je 862,04 miliona KM.
Da li su ispoštovane preporuke Evropske komisije i Svjetske banke o odnosu javne potrošnje prema BDP?
DŽOMBIĆ: Javna potrošnja u RS mjerena u odnosu na BDP konstantno se kreće ispod 40 odsto. U 2007. godini javna potrošnja u RS iznosila je 37,5 odsto i bila je najmanja u odnosu na institucije BiH, FBiH i distrikta Brčko. Najveći dio ukupne javne potrošnje otpada na socijalnu pomoć i zaštitu, zdravstveno osiguranje i obrazovanje, slično kao i u većini zemalja Jugoistočne Evrope. Prioritet Vlade RS jeste zadržavanje javne potrošnje ispod 40 odsto BDP, uz stalno poboljšanje njene strukture u smjeru jačanja razvojne komponente.
Koje mjere Vlada RS preduzima radi smanjenja i amortizacije posljedica inflacije i najavljenih povećanja kamatnih stopa?
DŽOMBIĆ: Godišnja stopa inflacije u RS u julu 2008. godine iznosi 9,7odsto, ali na mjesečnom nivou. Godišnja stopa inflacije u FBiH iznosi 10,2 odsto, u Srbiji 13,9 odsto, Hrvatskoj 8,4 odsto, Sloveniji 6,9 odsto, dok su neke članice EU imale i veće stope inflacije, kao Letonija 16,5 procenata i Bugarska 14,4 odsto. S druge strane, prosječna stopa inflacije u 15 zemalja iz evrozone iznosi četiri odsto.

Kao i u svim zemljama u okruženju, inflacija u RS, odnosno, BiH uvezena je kroz velika poskupljenja energenata i životnih namirnica. Jedan od osnovnih uzroka inflacije jeste velika finansijska kriza u SAD, gdje je došlo do sloma hipotekarnog tržišta.

Vlada RS već je preduzela određene korake radi zaustavljanja rasta cijena i nizom mjera nastoji zadržati nivo javne potrošnje i smanjiti udio javne potrošnje u BDP, što će pozitivno uticati na smirivanje inflacije. Jedna od mjera jeste i usvajanje kvalitetnog pograma socijalne pomoći. U januaru je Vlada održala sastanak sa predstavnicima sindikata, poslodavaca, učesnika tržišta kapitala i ostalim interesnim grupama na kojem je dogovoren socijalni program u iznosu od 28 miliona KM i taj program je već u realizaciji.

Takođe, značajno je izdvajanje za podsticaj poljoprivrede, koje je za 2008. godinu planirano u iznosu 80 miliona KM, što je gotovo 250 odsto više u odnosu na izdvajanja iz budžeta RS za 2005. godinu. Ono što je moguće da uradi Vlada RS, kao i vlade u okruženju, jeste da kroz socijalni program prihode koji se dobiju na bazi inflacije vrati socijalno najugroženijim kategorijama, što se već i provodi.
Da li Ministarstvo finansija tehnički i kadrovski ispunjava uslove za uvođenje evra?
DŽOMBIĆ: Ukoliko bi nadležni organi donijeli odluku o uvođenju evra, Ministarstvo finansija RS ne bi imalo nikakvih problema da tu odluku sprovode. Sporazumom iz Mastrihta definisani su uslovi koje zemlja kandidat treba da ispuni kako bi pristupila evrozoni a to su: budžetski deficit ne smije biti veći od tri odsto BDP, javni dug ne bi trebalo da premaši 60 odsto BDP, stopa inflacije ne smije za više od 1,5 odsto biti veća od prosjeka tri najniže stope inflacije zemalja članica, dugoročna kamatna stopa ne treba da bude za više od dva odsto veća od prosjeka koji je zabilježen u tri države s najmanjom inflacijom.

RS već treću godinu zaredom ostvaruje budžetski suficit, tako da je kumulativni deficit iz ranijih godina smanjen na nivo ispod tri odsto BDP. U istom periodu, javni dug RS smanjen je ispod 45 odsto. Novi investicioni ciklus koji je započeo u RS ima za cilj dalje smanjenje nezaposlenosti i spoljnotrgovinskog deficita, što sve zajedno omogućava definitivno približavanje evrozoni.
Smanjenje kamatnih stopa
U ovom segmentu RS je ograničena u djelovanju, jer se kamatne stope formiraju slobodno, na tržištu. Međutim, Vlada RS uticala je, posredstvom Investiciono-razvojne banke, Razvojnog programa RS, sa 670 miliona KM, koje u naredne tri godine planira da plasira na tržište, na smanjenje kamatnih stopa.

Srpska se odrekla prihoda, uzete su minimalne stope kako bi se zadržao kapital i te stope se kreću od četiri do sedam odsto na godišnjem nivou prema krajnjim korisnicima. Najveći dio koji se odnosi na privrednike iznosi oko pet i po odsto na godišnjem nivou, što je mnogo manje u odnosu kamatne stope komercijalnih banaka, kaže Džombić. SRNA