Rusija zaokružuje mrežu gasovoda prema Evropi

09.09.2008. / 7:50

MOSKVA, Rusija je ove godine dodatno utvrdila svoj ionako dominantan položaj na evropskom energetskom tržištu i to ojačava i njenu stratešku poziciju u odnosu sa vodećim kontinentalnim partnerima, ocijenjuju energetski eksperti u Moskvi.
 Takva ocijena ruskih eksperata izrečena je nakon što je krajem prošle sedmice grčki parlament ratifikovao ranije dogovoreni gasni aranžman Moskve i Atine o realizaciji projekta gasovoda “Južni tok” za koji je zainteresovana Srbija i još nekoliko balkanskih i srednjevropskih zemalja.
 Gasovod “Južni tok” protezaće se, kako prenosi internet izdanje moskovskog specijalizovanog časopisa “Nafta i kapital”, kopnenim djelom Rusije do gasne stanice Bergovaja, a zatim po dnu Crnog mora, od ruske do bugarske obale, u dužini od 900 kilometara i na najvećoj dubini od dvije hiljade metara.
 Jugo-zapadni deo tog gasovoda prolaziće, kako se dalje navodi u tekstu ruskog časopisa, kroz teritoriju Bugarske i Grčke, a zatim po dnu Jonskog mora do italijanske obale.
 Sjevero – zapadni krak “Južnog toka” trebalo bi da ide, prema do sad postignutim sporazumima, iz Bugarske ka Srbiji, a potom u Mađarsku i Austriju.
 “Južni tok” će, kako se planira, u potpunosti biti završen tokom narednih pet godina, a predviđeno je da početni kapacitet tog gasovoda bude oko 30 milijardi kubnih metara.
 Moskvska glasila su podsjetila, izveštavajući iz Beograda o raspravi u srbijanskom parlamentu, a povodom ratifikacije rusko-srpskog gasnog sporazuma, da bi dio gasovoda “Južni tok” koji treba da prođe kroz teritoriju Srbije imao kapacitet od približno deset milijardi kubika godišnje, što je oko pet puta više od sadašnje potrošnje gasa u našoj zemlji.
 Ruski eksperti za energetske probleme procjenjuju da će njihova zemlja postati pravi “gazda” na energetskom tržištu Evrope tek kada 2012. godine proradi gasovod “Sjeverni tok”, kojim bi prirodni gas iz Rusije trebalo da se isporučuje Njemačkoj, cjevovodom koji bi išao delom i po dnu Baltičkog mora.
 Postoje, osim toga, planovi da Rusija napravi još jedan gasovod prema Njemačkoj koji bi išao kopnenim putem, ali je realizacija tog projekta tek u fazi razmatranja.
 Rusija, inače, za sad svoj i  gas iz srednjeazijskih zemalja (Kazahstan, Turkmenija, Uzbekistan) isporučuje do evropskih kupaca posredstvom dva gasovoda od kojih jedan prolazi kroz ukrajinsku, a drugi kroz belorusku teritoriju.
 Gasovod koji ide kroz teritoriju Ukrajine se zatim usmjerava jednim krakom prema Mađarskoj i dalje na jug Evrope, dok drugi deo tog gasovoda ide ka Slovačkoj i Češkoj, odnosno ostalim zemljama  u centralnoj i zapadnoj Evropi.
 Trasa gasovoda koji ide iz nalazišta u Sibiru ka Belorusiji prolazi potom kroz teritoriju Poljske i Njemačke koja je, inače, daleko najveći uvoznik ruskog gasa.
 Kroz oba pomenuta gasovoda Rusija isporučuje evropskim kupcima više od 130 milijardi kubika dragocjenog energenta godišnje.
 Izgradnjom novih cjevovoda za transport gasa, na jugu i sjeveru Evrope, Moskva očito želi da bitno smanji zavisnost od tranzitnih puteva kroz Ukrajinu i Belorusiju, ali i da istovremeno zaokruži svoj “energetski prsten” u Evropi.
 Velika energetska zavisnost Evrope od Rusije uočljiva je i na osnovu činjenice da najprostranija zemlja svijeta sada izvozi u evropske zemlje osim prirodnog gasa i ogromne količine nafte – više od 150 miliona tona te sirovine godišnje.
 Najveći dio nafte ka Evropi Rusija  transportuje kroz naftovod koji ide preko Ukrajine ka zemljama centralne i zapadne Evrope, a u planu je i izgradnja naftovoda koji bi bio sastavni dio projekta “Južni tok”.
 Taj naftovod bi išao od bugarskog grada Burgasa ka grčkoj mediteranskoj luci Aleksandrupulos, a godišnji kapacitet tog energetskog objekta je oko 30 miliona tona.
 Grčki premijer Konstantin Karamnlis je izjavio da će njegova zemlja, kada se završe oba energetska projekta sa Rusijom, postati “važan igrač na energetskoj karti svijeta”.
 SAD su inicirale, da bi parirale energetskoj prevlasti Rusije i Evropi,  izgradnju međunarodnog naftovoda  Baku-Tbilisi-Džejhan kroz koji godišnje može da se propusti oko 30 miliona tona osnovne energetske sirovine.
 Amerikanci takođe planiraju i izgradnju gasovoda “Nabuko” kojim bi prirodni gas iz srednje Azije, Iraka i, eventualno, Irana, trebalo da se doprema u srednju i zapadnu Evropu, preko teritorije Avganistana, Turske, Bugarske, Rumunije i Mađarske.
 Izgradnja “Nabuka”, koji bi, sudeći prema ranije saopštenim planovima, trebalo da bude završen do kraja 2012. godine, sada je ozbiljno doveden u pitanje, jer je Rusija, prema svemu sudeći, bila brža u ubeđivanju svojih evropskih partnera.
 Karamanlis je, međutim, pozdravljajući energetski aranžman sa Rusijom, izjavio da bi i realizacija projekta “Nabuko” dobro došla njegovoj zemlji.
 Takva izjava grčkog premijera vjerovatno znači da SAD i njeni evropski saveznici i dalje ne žele da odustanu od realizacije tog gasovoda koji bi bio dugačak oko 3,3 hiljada kilometara i sa propusnim kapacitetom od 31 milijardu kubika gasa godišnje.
 Ruski geopolitičari smatraju da je do vojnog konflikta između  njihove zemlje i Gruzije došlo prije svega zbog toga što SAD žele u potpunosti da zagospodare područjem Zakakvkazja i srednje Azije i tako osiguraju sadašnje i buduće energetske puteve iz tih krajeva ka Mediteranu i Evropi.